رئیس جمهور کرزی دیروز به تاجیکستان رفته و طی دیدارهای با رئیس جمهور و دیگر مقامات آن کشور سه سند همکاری در زمینه‌های حمل و نقل کالاهای تجارتی و امور بیمه امضاء نمودند.
در مورد این سفر باید اظهار کرد که ایجاد و سازماندهی یک تعامل اقتصادی در حوزه تمدنی افغانستان و تاجیکستان میتواند دستاوردهای اقتصادی مهمی برای هر دو کشور و بخصوص افغانستان در پی داشته باشد، که خروج از سیطرۀ اقتصادی پاکستان، ایجاد اشتغال، و تسهیل شدن دروازه‌های تاجیکستان بر روی تجار کشورمان سهولت رسیدن تا اروپای شرقی را مهیا خواهد ساخت که این تنها بخشی از دستاوردهای تعامل اقتصادی خواهدبود.
در مقابل تاجیکستان نیز که بعد از رهائی از جلوه‌های کمونیستی در واحد جغرافیای سیاسی به نام تاجیکستان گرد هم آمدند. اما فاکتورهایی چون جناحهای رقیب سیاسی، گرایشات ایدئولوژیک اسلامی و کمونیستی، نقش دول همسایه، ناهمپذیری ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، تروریسم و مافیای مواد مخدر باعث شد تاجیکستان وارد چرخه‌ای از بیثباتی سیاسی و نابسامانی اجتماعی شود. شکافهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، ایدئولوژیک و جغرافیایی در تاجیکستان باعث شد تا صورتی از شکافها پدیدار شود که در جامعه شناسی سیاسی از آن به عنوان شکافهای متراکم یاد میشود. در این صورتبندی، شکافها یکدیگر را تقویت و یا بر روی هم بار میشوند و اغلب جامعه دوقطبی شده و پتانسیل کشمکش اجتماعی افزایش مییابد.
در تاجیکستان بخصوص شکافهای اجتماعی در قالب مناطق و قبایل مختلف و تضاد بین اقوام قراتگینی و کولابی از یک طرف و قوم پامیری از سوی دیگرو شکافهای ایدئولوژیک و سیاسی به شکل تعارض ائتلاف نیروهای ملی اسلامی (غالباً از مناطق پامیر و اسماعیلیان تاجیکستان هستند) در برابر نخبگان سیاسی حاکم (بازماندگان دورا ن کمونیسم که غالباً از مناطق کولاب و خجند هستند) شرایط دشواری را فراهم آورد. هرچند که تاجیکستان هنوز به دلیل مداخله ازبکستان، آسیب دیدن ساختارهای اقتصادی، رشد بیرویه جمعیت، بیکاری گسترده، فساد اداری، قدرتمندی مافیای مواد مخدر و... شرایط دشواری را پیش روی دارد. اما این کشور میتواند همکار خوبی به ویژه در بخش ترانزیت کلاهای تجارتی با افغانستان باشد.
آنچه که سازماندهی بازارها را ممکن میکند، توافقهای سیاسی است که کشورها بدان دست مییابند. زیرا قدرت بین المللی مناسبات حقوقی را تعریف کرده و باعث ایجاد یا نابودی فرصتهای اقتصادی میشود. انقلاب تکنولوژیک تا حدی براساس روندهای سیاسی که در درون و توسط دولت بکار گرفته میشود، شکل میپذیرند. شکلهای سازمان اقتصادی در خلأ اجتماعی بوجود نمی آیند بلکه در فرهنگها و نهادها ریشه دارند. ولی در این چارچوب تحلیلی فرهنگ را نباید به مثابه مجموعه‌ای از ارزشها و باورهای خاص یک جامعه در نظر گرفت، پدیدار شدن اقتصاد دنیای امروز در زمینه‌های فرهنگی- ملی بسیار متفاوت، بخشی از شاخصه‌های آن است. با این همه گونه گونی بافتهای فرهنگی این اقتصاد، امکان یک چارچوب مشترک شکلهای سازمانی در فرایندهای تولید، مصرف و توزیع را منتفی نمی سازد. چنانکه ایجاد و سازماندهی یک تعامل اقتصادی در حوزه تمدنی افغانستان و تاجیکستان میتواند دستاوردهای اقتصادی مهمی برای هر دو کشور در پی داشته باشد.
نویسنده: جعفر مهدوی
سرمقاله شماره 151 روزنامه انصار
تاریخ: 1392/7/30
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/1035
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
